Even geen stroom: Loadshedding

Cedric Bousche verblijft een aantal weken in Kaapstad. Hij maakt daar kennis met het fenomeen Lodshedding en deelt zijn ervaringen.

Net als in Nederland `zijn er in Zuid Afrika dilemma’s voor het energiebeleid nu er door mondiale geopolitieke kwesties een tekort is aan energie en de prijs van energie op loopt. Loadshedding is een oplossing van de Zuid Afrikaanse overheid om het tekort aan energie enigszins te spreiden over bevolking en bedrijven in het land. Loadshedding bestaat al heel lang in Zuid Afrika en het betekent dat bepaalde gebieden bij toerbeurt worden afgeschakeld van het energienet. Er bestaan acht fases. In fase 1 is er gedurende een beperkt gedeelte van de dag, bijvoorbeeld 2,5 uur, geen stroom. In fase 8 is er gedurende een bepaalde tijd, bijvoorbeeld enkele uren, wel stroom. In fase 1 is het belangrijk om te weten op welk deel van de dag iets niet kan en in fase 8 kijk je wanneer iets wel kan. Je verse kopje koffie drinken uit je geavanceerde koffiemachine bijvoorbeeld.

Op dit moment is fase 6 van kracht en dat betekent in de praktijk dat er het grootste deel van de dag geen stroom is. Dat kan betekenen dat er pas om 8.30 uur stroom is en dat die periode stroom op het net 3.30 uur duurt. Om 12 uur gaat de stroom er dan weer vanaf. Die perioden zijn per gebied verschillend en per app is exacte informatie beschikbaar over die uren. Het land is gewend aan deze schaarste en de gevolgen van het uitschakelen van de stroomlevering. Er ontstaat geen grote paniek wanneer er geen stroom is en men vangt gevolgen voor de samenleving op. Niemand kijkt op van het feit dat de stoplichten niet werken, dat er geen straatverlichting is en dat bijvoorbeeld tankstations en publieke voorzieningen gesloten zijn. In het huishouden betekent stroomloos vaak geen licht, geen telecommunicatie, geen gebruik van huishoudelijke apparaten maar stroomuitval kan ook doorwerken in pompinstallaties voor drinkwater etc. Het is tamelijk verrassend om er als verwende Nederlander achter te komen wat leven zonder stroom betekent. Het is ook verrassend om er achter te komen hoe laconiek een samenleving het ontbreken van stroom kan aanvaarden. IJsblokken verplaatsen van de diepvries naar de koelkast is een gangbare routine……..

Veel bedrijven en huishoudens zijn inventief geworden in het vinden van oplossingen voor stroomvoorziening voor zaken die als essentieel worden gezien. Er is uiteraard een grote handel in generatoren, accu’s, batterijen en zelfs powerbanks. Met een batterij en een abonnement bij een provider die door kan draaien tijdens stroomuitval red je de telecommunicatie. En met een betaalsysteem dat stroomloos door kan is afrekenen ook geen probleem. Veel huishoudens hebben op z’n minst een paar energiezuinige lampen die als de stroom weer wordt ingeschakeld automatisch opladen. Altijs een beetje licht. Je kunt plannen wanneer je de was doet. Winkelbedrijven, restaurants, hotels maar ook industrie en bedrijven die willen doorwerken maken gebruik van generatoren. Maar winkelcentra die tijdens de loadshedding gesloten zijn vormen geen uitzondering. En een groot gedeelte van de bevolking woont in Townships waar de bevolking niet beschikt over middelen om voor deze alternatieven te gaan. Overigens is er direct na een loadshedding een enorme piek in het stroomverbruik omdat al die apparaten weer maximaal gaan verbruiken om energie aan te vullen, weer op temperatuur te komen etc. Waar beveiliging van het elektriciteitsnet deze piek niet aan kan ontstaat het risico van kortsluiting en brand.

De beschikbare elektriciteit is sterk afhankelijk van de beschikbaarheid en de kosten van te importeren brandstoffen. Uiteraard is daarbij ook de vraag aan de orde van de financiële draagkracht van de overheid, de bedrijven en de particulieren en de mogelijkheid om op te boksen tegen andere mogendheden. In een mondiale markteconomie wint het geld.

Uiteraard is er ook veel te zeggen over de mogelijkheden in het land om te werken met bijvoorbeeld windmolens en zonnepanelen zoals is Europa. Dat gaat voor dit stukje wat ver en vraagt ook wel wat meer onderzoek. Zo lopen ze redelijk begrijpelijk in Zuid Afrika niet erg warm voor de Tesla. Wat voor stroom geldt geldt in Zuid Afrika ook voor water. De tering naar de nering zetten is voor veel mensen de meest praktische oplossing. Voorbereid en bewust zijn, dat is mooi meegenomen als dat in de genen zit waardoor mensen met schaarste uit de voeten kunnen.

Wie een paar weken met Loadshedding leeft en ervaart hoe men er mee omgaat vraagt zich uiteraard af hoe zelf te handelen in zo’n situatie, hoe de omgeving zou reageren en wat de consequenties zouden zijn. Het uitvallen van de verkeerslichten in de gemeente Drimmelen valt te overzien. Maar een stroomloze dag? Dat zal toch niet meevallen. Keertje uitproberen?